EXCLUSIEF INTERVIEW: JOOST SPIJKERS

Joost Spijkers is wereldberoemd als onderdeel van het acrobatische cabaretgezelschap Ashton Brothers. Daarnaast doet Joost ook bijzonder muzikaal solo-werk met zijn band SPIJKERS. Hoe is het voor hem om die twee dingen te combineren en hoe brengt hij boodschappen over in talen die zijn publiek niet kan verstaan? Wij vroegen het hem.

Dit interview liever kijken of luisteren? Klik dan op de podcast onder aan deze pagina!

Je bent als onderdeel van Ashton Brothers bekend geworden. Hoe is het om met zo’n hechte groep mensen te spelen?
Joost: “We kennen elkaar al wel vijfentwintig jaar, dus dat is als familie. We zaten allemaal op dezelfde theaterschool in Amsterdam, daar hebben we elkaar leren kennen. Toen zijn we begonnen met onze fratsen en we waren al heel snel de enige die deden wat wij deden. We werden dus snel heel goed en heel beroemd.”

Jullie hebben Ashton Brothers al opgericht in 2001. Hebben jullie ooit getwijfeld over het voortbestaan van de groep?
“Ja, iedere dag. Maar iedere dag beslis je opnieuw dat het goed is om door te gaan. Die keuze is altijd de juiste geweest en we gaan volgend seizoen ook gewoon weer verder.”

In 2015 ging je voor het eerst solo. Was dat een sprong in het diepe?
“Dat was superspannend en het engste wat ik ooit gedaan heb. Er waren verschillende redenen waarom ik solo ging, maar ik denk dat de belangrijkste is dat ik nog een ei te leggen had, wat ik niet leggen kon met mijn Ashton broers. We hebben wel een vorm van theater ontwikkeld die heel breed is, maar niet tekstueel bijvoorbeeld. In mijn soloprogramma’s breng ik Nederlandstalig theater met grappen die tekst gebaseerd zijn, afgewisseld met liedjes die mooi zijn omdat de poëzie in de tekst mooi is. Dat is precies wat ik bij the Ashton Brothers niet kan.”

Als je zou moeten kiezen tussen Ashton Brothers en je solo werk. Welke keuze zou je maken?
“Dat is hetzelfde als: zou ik mijn linkerbeen of rechterbeen afhakken? Het is een luxe dat ik zulke verschillende dingen kan doen. Ik ben Ashton Brothers ook heel dankbaar dat ik het kan doen op die manier. Zij zijn ook heel trots op me en tegelijkertijd is het soms best wel moeilijk omdat één iemand uit de groep zo graag iets anders wilde doen.”

"Spijkerpaleis wordt weer
een hallucinerende trip waarin
al je emoties langskomen"

In je jeugd heb je veel tijd doorgebracht in Joegoslavië en je zingt ook in verschillende talen. Hoe zorg je ervoor dat invloeden uit andere culturen tot hun recht komen in je muziek?
“Bij Ashton Brothers zing ik ook altijd in andere talen. Juist omdat we geen Nederlands gebruiken, kan ik al die andere talen daar wel goed gebruiken. Dat doe ik in mijn eigen programma ook en dat is vooral omdat ik dat meebreng vanuit mijn jeugd. Ik ben opgegroeid met die muziek en in die talen en als ik ergens binnenkom, komt dat met me mee. Dat zit nou eenmaal in mijn rugzakje. Dat gaat vanzelf. Soms heb ik ook een nummer in meerdere talen. Dan heb ik bijvoorbeeld een Nederlandse tekst voor een nummer en dan denk ik: nee… in de originele taal werkt het toch beter, wanneer mensen het niet kunnen verstaan. Dat is het leuke ook. Mensen zeggen altijd: “Ja, ik versta geen kloten van wat je nu allemaal zingt, maar het raakt me zo recht in mijn hart.” Daar doen we het voor.”

Hoe breng je toch een boodschap over wanneer je publiek je niet verstaat?
“Mijn voorstellingen zitten ook altijd helemaal vol met beeld. Bij mijn vorige voorstelling Hotel Spijkers had ik een beamer meegebracht en hebben we hele mooie foto’s, gebaseerd op oude schilderijen en hotelkamers, levensgroot op de achterwand geprojecteerd. Dat gaan we in Spijkerpaleis ook weer gebruiken. Het wordt niet alleen om te luisteren een indrukwekkende voorstelling, maar ook in beeld.”

Bij Hotel Spijkers wilde je graag een soort trip, of hallucinerende droom creëren. Wil je dat met Spijkerpaleis weer? 
“Zeker, dat wordt weer een hallucinerende trip waarin al je emoties langskomen. Waar van alles gebeurt en waar je helemaal meegenomen wordt in mijn fantasiewereld. Het beeld dat ik wil creëren, is een soort spiegelpaleis. We hebben het idee om zo’n spiegelpaleis van vroeger na te maken. Een soort doolhof, een labyrint waarin je iedere keer jezelf of de ander vanuit een andere hoek ziet.”

"Op het toneel is er geen tijd,
verleden of toekomst.
Er is alleen maar hier en nu" 

In je tekst zeg je “Ik ben door jou”. Je zegt hiermee dat je leven verandert na elke nieuwe ontmoeting. Heb je ooit iemand ontmoet die echt een blijvende indruk op je heeft achtergelaten?
“Ja, Ramses Shaffy. Ik heb hem een paar keer ontmoet en hij maakte een hele grote indruk op mij als jongvolwassene. Ik was zo onder de indruk van zijn onvoorwaardelijke liefde voor het leven, voor muziek en voor theater. Daar herken ik wel iets van mezelf in. Dat is volgens mij een goed uitgangspunt in het leven, dat je er onvoorwaardelijk voor moet gaan.”

Je werkt al lang samen toneelschrijver Peer Wittenbols. Schrijf je je muziek vooral zelf, in samenwerking met Peer of laat je de teksten vooral aan Peer over?
“Muziek schrijf ik meestal zelf. Al is dat niet altijd zo, want het gaat altijd in samenwerking met mijn band. Peer schrijft voor mij, dus ik vertel Peer verhalen en zeg dan wat voor soort lied het moet worden, dan is het lied er meestal binnen maximaal een dag, vaak al in een paar uur. Hij is heel snel en heel goed in mijn verhalen omzetten in zijn kunstwerken.”

Wat vind je zo waardevol aan op het toneel staan?
“Het toneel is niet zoals het echte leven. Op het toneel kan ik de regels bepalen. Er is een concentratie die in het echte leven helemaal niet bestaat. Er is ook geen tijd, geen verleden, geen toekomst, er is alleen maar nu hier. Dat kan ik soms ervaren als vliegen of helemaal vrij zijn. Dat is het mooiste wat er is. Ik hoop altijd dat de mensen in de zaal een stukje met me mee willen vliegen en ik ze mee mag nemen in die wereld.”

"Ik ben wat dat betreft
een muzikale veelvraat" 

Als je plots een carrièreswitch zou maken, wat zou je dan willen worden?
“Dan word ik tegelzetter. Ik heb in coronatijd ontdekt dat ik kan tegelzetten. Ik wilde de keuken opnieuw tegelen en ik dacht: ik begin gewoon. Samen met mijn vrouw heb ik een paar YouTube filmpjes gekeken over hoe het moest en toen zijn we gewoon begonnen. Nu is de hele wand betegeld, het ziet er fantastisch uit en het zit er nog steeds op.”

Welk nummer of welke artiest is echt jouw all time favorite? 
“Dat kan ik niet beantwoorden want ik luister heel erg veel. Ik luister heel vaak muziek, vooral in de auto want ik ben natuurlijk veel onderweg naar theaters. Ik luister dan van alles. Van hele klassieke en hele serieuze muziek tot hele fijne balkan gypsy. Maar ook Alicia Keys en jazzmuziek. Ik ben een veelvraat wat dat betreft. Doe mij anders maar een nummer van Jules Deelder met zijn band. Dat is jazz en poëzie. Of De trein naar het noorden van Ramses Shaffy. Of De eeuwigheid van mijzelf."

Heb je nog een scoop voor onze lezers?
“In 2025 kom ik, samen met mijn Ashton broers terug naar Veenendaal met een gloednieuwe voorstelling! Dat is anders dan mijn SPIJKERS show, maar net zo leuk.”

Meer weten? Beluister het complete gesprek via onze podcast Theater Praat op Spotify en YouTube! 
Spijkerpaleis is op vrijdag 19 januari te zien in Theater Lampegiet. Bestel nu je tickets.